Męski strój odświętny Lachów jest uważany za jeden z najładniejszych w Polsce. Jego głównym elementem był kaftan wykonany z granatowo czerwonego sukna, sięgał do kolan i zdobiony był zarówno haftami jak i guzikami. 

Spodnie, zwane błokiciami również były ozdobione haftem i wyszywane ozdobami w kształcie serca, czyli tzw. sercówkami. Po bokach miały szerokie lampasy z czerwonego sukna. 

Koszule były białe i wyszywane białym lub czerwonym haftem przy mankietach i kołnierzu. W czasie świąt koszule były spinane cioskiem, czyli usztywnioną, zdobioną cekinami wstążką. 

Koszula opasana była szerokim pasem, wykonanym z ze skóry i zdobionym tłoczonymi ornamentami. 

Okrycie wierzchnie stanowiły płótniaki, wykonane z sukna – zazwyczaj czerwonego oraz wielokolorowego haftu. W chłodniejsze dni wybierano gurmane, z grubego, owczego sukna, która również była bogato zdobiona. 

Mężczyźni nosili buty z wysokimi cholewkami zwane kabiokami oraz filcowy kapelusz przyozdobiony wstążką. 

Charakterystycznym elementem stroju damskiego były ciemne gorsety, wykonane zazwyczaj z aksamitu. Wyszywane były koralikami, cekinami oraz haftami o motywach podegrodzkich. Zakładano je na płócienne koszule, zdobione na mankietach i kołnierzu gęstym haftem o motywach geometrycznych i roślinnych. 

Spódnice sięgały do kostek, były mocno marszczone i wąskie w talii. Pierwsze spódnice były uszyte z cienkiego, białego materiału, jednak z biegiem czasu zaczęły one pełnić funkcje halki. Zastąpiono je ciemnymi, ręcznie barwionymi spódnicami, zdobionymi jasnymi wzorkami. Typowym rodzajem spódnic był różowiak, wykonany z różowego perkalu i ozdobiony czarnym ornamentem w kształcie liści dębu.  

Ramiona przykryte były cienkimi, wełnianymi chustami z wyszywanymi kwiatami. Panny zazwyczaj miały włosy spięte w warkocze z kolorowymi, zazwyczaj czerwonymi, białymi lub różowymi, wplecionymi wstążkami. Mężatki natomiast nosiły czepce, była to przylegająca do głowy czapka, zakończona z przodu falbanką a z tyłu kokardkami.

Najważniejszym elementem stroju były dla kobiet korale w kolorze różowym lub czerwonym. Noszono je na kilku sznurkach wokół szyi, z czego na najniższym z nich dodatkowo umieszczano krzyżyki lub medaliki. 

Stroje, tradycje i zwyczaje Lachów Sądeckich. Tak ubierali się nasi przodkowie | Muzeum Lachów Sądeckich, Lachy Sądeckie, Local Media, Podegrodzie, strój Lachów Sądeckich, tradycja, zwyczaje | Sądeczanin.info (sadeczanin.info) [dostęp: 19.06.2024]

Bibliografia

Dialekty i gwary polskie, Strój lachowski, Halina Karaś, http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php?l1=mapa-serwisu&l2=&l3=&l4=&l5=sadecczyzna-stroj

Etno zagroda, Lachy Sądeckie - strój i ubiór codzienny, https://www.etnozagroda.pl/lachy-sadeckie/stroacute-j-i-ubioacute-r-codzienny 

Sądeczanin, Stroje, tradycje i zwyczaje Lachów Sądeckich. Tak ubierali się nasi przodkowie, https://sadeczanin.info/local-media/stroje-tradycje-i-zwyczaje-lachow-sadeckich-tak-ubierali-sie-nasi-przodkowie 

Treści na podstawie źródeł opracowała Marzena Czop.