Ochrona przyrody

Swoje początki w Polsce miała już w czasach średniowiecznych, choć faktyczny rozwój nastąpił dopiero w XIX oraz XX wieku. Wtedy właśnie Polska zaczęła dostosowywać przepisy do standardów europejskich. Aktualnie możemy się pochwalić aż 23 parkami narodowymi na terenie kraju, licznymi parkami krajobrazowymi czy rezerwatami. Ochrona przyrody ma także swoje cele, które wydają się dość oczywiste. Niestety niewielu ludzi zdaje sobie sprawę, do czego faktycznie dąży ten system prawny. Z pomocą przychodzi Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, która jasno określa te cele:

• utrzymanie stabilności ekosystemów i trwałości procesów ekologicznych;
• zachowanie różnorodności biologicznej, w tym zapewnienie ciągłości istnienia wszystkich gatunków roślin, zwierząt i grzybów wraz z ich siedliskami;
• ochrona walorów krajobrazowych, zadrzewień oraz zieleni w miastach i wsiach;
• utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych, a także pozostałych zasobów, tworów i składników przyrody;
• zachowanie dziedzictw geologicznego i paleontologicznego;
• kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody poprzez działalność edukacyjną, informacyjną i promocyjną.

 

W Polsce znajdziemy aż 10 form ochrony przyrody. Są to: parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, Natura 2000, pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, ochrona gatunków roślin zwierząt i grzybów. Najwyższą formą ochrony przyrody w Polsce są właśnie parki narodowe.

 

Ojcowski Park Narodowy 

Położony jest w województwie małopolskim, a dokładnie w powiecie krakowskim. Powierzchnia zajmuje około 2146 hektarów, co sprawia, że jest najmniejszym z polskich parków narodowych. Usytuowany został na południowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i Wyżyny Olkuskiej, obejmując część Doliny Prądnika i Doliny Sąspowskiej. 

Historia Parku

Historia powstania OPN sięga XIX wieku, kiedy to teren zagrożony był wycinaniem drzew oraz rozkopywaniem jaskiń. Jednocześnie w regionie prowadzone były wtedy badania, które przyczyniły się do odkrycia wielu gatunków roślin, zwierząt, jaskiń i znalezisk archeologicznych. W miarę upływu czasu oraz częstszych odwiedzin terenu przez turystów zdecydowano się na objęcie tej części lasu ochroną. Sam Park, mimo prowadzenia starań o jego ochronę jeszcze przed II wojną światową, oficjalnie powstał dopiero 14 stycznia 1956 roku. Dwadzieścia pięć lat później dodatkowo utworzono strefę ochronną wokół parku dzięki Zespołowi Jurajskich Parków Krajobrazowych. 

Fauna i flora

Fauna parku jest bogata w wiele zwierząt stepowych i górskich, teren zamieszkiwany jest przez szacowane 11 tysięcy gatunków, z czego aż 218 z nich jest prawnie chronionych. Przodującymi ssakami w parku są nietoperze, które zostały symbolem parku i chętnie okupują ojcowskie jaskinie. Zwierzęta znajdujące się na tamtejszych obszarach to przykłady fauny puszczy rosnącej kiedyś w Polsce; typowe oraz standardowe dla obszarów leśnych, np. dziki, sarny, lisy, wiewiórki i wiele więcej. W skład wchodzi aż 100 gatunków ptaków zasiedlających teren (ogólnie odnotowanych zostało 162), 7 gatunków płazów i gadów, 7 gatunków ryb i 7 tysięcy bezkręgowców.

 

Flora parku również odznacza się bogactwem, występują tu między innymi gatunki roślin środkowoeuropejskich, północno europejskich i azjatyckich, a także kserotermicznych (pontyjskich), głównie są to gatunki stepowe oraz górskie. Największe obszary terenu dominują lasy liściaste. Znajdziemy tam ponad 300 taksonów glonów, 1200 gatunków grzybów, 237 gatunków mchów, 74 wątrobowce i 2 glewiki. 

Atrakcje i zabytki na terenie Parku

Łącznie na terenie Parku można przejść pięcioma możliwymi trasami, są to: 

• Szlak Orlich Gniazd, 
• Szlak Dolinek Jurajskich, 
• Jaskinia Łokietka – Pieskowa Skała, 
• Szlak Warowni Jurajskich,
• Park Zamkowy – Jaskinia Ciemna.

Właśnie na tych trasach można spotkać atrakcje turystyczne takie jak: Zamek Kazimierzowski czy Zamek w Pieskowej Skale, Jaskinię Ciemną lub Łokietka, Źródło Miłości, Maczugę Herkulesa i wiele więcej!

 

Na terenie parku znajduje się także Ośrodek Edukacyjno Przyrodniczy, w którym mogą odbywać się ciekawe zajęcia szkolne dla młodzieży. Park z chęcią organizuje różne wydarzenia na jego obszarze. Nie zabraknie również wystawy znajdującej się w budynku „Hotel pod Łokietkiem”, gdzie zwiedzający mają szansę przyglądnąć się eksponatom geologicznym i paleontologicznym, dioramie, makiecie parku czy przejść pomieszczeniami z rekonstrukcją jaskiń. 

Ciekawostki

• Park Ojcowski przybrał za swój symbol nietoperza ze względu na zadomowienie się tych zwierząt na terenie parku. Wykazano aż 21 z 26 gatunków nietoperzy żyjących na tamtejszym obszarze, 19 z nich jest zimującymi,
• został utworzony jako szósty park narodowy w Polsce,
• park położony jest na obszarze czterech gmin: Skała, Jerzmanowice-Przeginia, Wielka Wieś, Sułoszowa,
• jest najmniejszym parkiem narodowym w Małopolsce,
• najbardziej znany jest z występujących tam jaskiń (prawie 700).

 

Babiogórski Park Narodowy

Położony jest w województwie małopolskim, a dokładnie w powiecie suskim i nowotarskim, granicząc ze Słowacją. Posiada aż 3 391,5 hektarów. Jego teren obejmuje północną oraz południową stronę Babiej Góry, królową Beskidów, czyli najpopularniejszego wzniesienia w miejscowości Zawoja.

Historia parku

Wzmianki o Babiej Górze sięgają połowy XV wieku, kiedy to została krótko opisana, aby 100 lat później w końcu uwieczniono ją na mapie. W XIX wieku wzmożyła się chęć do eksploracji obszaru wokół góry, jak i samego szczytu – podróże pozwoliły poznać ekosystem terenu. Dużym wkładem odznaczył się Hugo Zapałowicz, który badał tamtejszą przyrodę. Dzięki staraniom innych badaczy już w 1928 roku udało się objąć część terenów ochroną, aby w 1933 roku utworzyć rezerwat. Babiogórski Park Narodowy powstał oficjalnie 30 października 1954 roku poprzez rozporządzenie Rady Ministrów.

Fauna i flora

Park charakteryzuje się różnorodnością biologiczną, znajdziemy tam aż 38 gatunków ssaków, zaczynając od saren, jeleni, dzików i łasicowatych, a kończąc na niedźwiedziach brunatnych, wilkach czy nawet rysiach! W szczególności dużą grupą mogą pochwalić się łasicowate, które dominują w kwestii innych gatunków. Faunę parku dumnie reprezentują także ptaki takie jak: kurowate, dzienne ptaki drapieżne, krukowate, dzięcioły czy, na najwyższej wysokości Babiej Góry, siwerniaki i płochacze halne. Mniejsze grupy zwierząt to gatunki gadów, których jest sześć, płazy w liczbie siedmiu gatunków oraz ryby posiadające jedynie przedstawicieli dwóch gatunków. Bezkręgowce natomiast liczą sobie aż 3,5 tys. gatunków. 

 

Flora Parku występuje w tak zwanym układzie piętrowym, który często występuje na terenach górzystych. Piętra mają swoje własne nazwy i występują na nich konkretne rośliny, są to: regiel dolny (np. buk zwyczajny, świerk pospolity, jodła), regiel górny (np. świerk), piętro kosodrzewiny (np. kosodrzewina, jarzębina, kostrzewa pstra) oraz piętro alpejskie (np. sit skucina, kosmatka brunatna, rogownica alpejska). Na terenie Parku znajdziemy między innymi 650 gatunków roślin naczyniowych, a także 280 gatunków mchów.

Atrakcje i zabytki na terenie parku

Do Parku Babiogórskiego warto się wybrać w porze letniej jak i zimowej! Oferuje on między innymi aż 19 dostępnych tras, w których skład wchodzą:

• 7 ścieżek edukacyjnych, 
• 4 szlaki narciarskie,
• 8 szlaków pieszych. 

Można skorzystać z usług doświadczonego przewodnika, który szerzej opowie o historii parku, a także skieruje uwagę na piękne walory terenu. Sam obszar jest nastawiony na podejście krajobrazowe, wspinaczkę i podziwianie widoków. Bardzo urodziwym miejscem jest sama Zawoja, wieś, która jest swoistą siedzibą dla Parku. Podczas zwiedzania miejscowości można zobaczyć między innymi Kościół Drewniany pw św. Klemensa, Kolej linową na Mosorny Groń, Skansen PTTK im. Józefa Żaka w Zawoi czy Wodospad na Mosornym Potoku. 

Ciekawostki

• Symbolem Parku jest rzadka roślina o nazwie okrzyn jeleni, która występuje na tamtejszym terenie,
• Babiogórski Park Narodowy został włączony do międzynarodowej sieci rezerwatów biosfery przez UNESCO,
• szczyt Babia Góra znany jest również pod nazwą Diablak, co związane jest z lokalną legendą o diable i zbójniku,
• obszar parku znajduje się na terenie trzech gmin: Zawoja, Lipnica Wielka i Jabłonka.

 

 

Tatrzański Park Narodowy

Położony jest w województwie małopolskim, konkretnie w powiecie tatrzańskim. Licząc aż 21 197 hektarów, TPN obejmuje obszar najwyższych polskich gór Tatr wraz z Podgórzem Bukowińskim oraz Rowem Podtatrzańskim. Niezwykle popularny, jest największym parkiem narodowym mieszczącym się w Małopolsce, łącząc się dodatkowo z częścią słowacką.

Historia parku

W roku 1873 zostało utworzone Towarzystwo Tatrzańskie, które oprócz chronionych już zwierząt, postanowiło objąć ochroną również niektóre rośliny. W dalszych latach ich działania rozszerzyły się o chęć wykupienia prywatnych terenów Tatr w celu utworzenia parku. Spotkało się to z pewnymi przeszkodami, rozrastająca się sfera turystyczna nie była zadowolona ze skupowania terenów, które mogłyby posłużyć za kolejną porcję dochodu z powstających atrakcji turystycznych. Uporano się z tym natomiast dzięki zarządzeniu Reform Rolnych i Ministra Rolnictwa, które wystosowano 26 czerwca 1939 roku. Oficjalnie park utworzony został w 1954 roku – po drugiej wojnie światowej i 6 lat później niż część słowacka.

Fauna i flora

Fauna Parku jest niezwykle bogata i przy okazji ruchoma, niektóre ze zwierząt wędrują pomiędzy piętrami wysokościowymi. Na szlakach natomiast można zauważyć między innymi aż 50 gatunków ssaków, np. jelenie, dziki, wilki, rysie, łasicowate czy nawet nietoperze. Bardzo liczne są również gatunki ptaków, których jest 100 na całym terenie. Z płazów zaobserwujemy na tamtejszym obszarze około 12 gatunków, mniejszą liczbą natomiast pochwalić się mogą gady, których na terenie samych Tatr znajdują się tylko cztery gatunki, a u podnóża Podhala już sześć.

Najbardziej rozpoznawalnymi zwierzętami Tatrzańskiego Parku Narodowego są kozice i świstaki! 

 

Flora TPN również może się pochwalić całkiem ciekawymi okazami. Ten wielki teren dzieli się na cztery piętra: regiel dolny, gdzie najczęściej spotkać można lasy świerkowe, bukowe i jodłowe, regiel górny, który porastają bory świerkowe, piętro subalpejskie (kosodrzewiny), który cechuje się występowaniem karłowatego gatunku sosny oraz piętro alpejskie i subniwalne (hal i turni), odznaczając się umiarkowanym zimnem oraz roślinnością typową dla strefy alpejskiej. Dużym walorem parku są również jeziora, najpopularniejsze oraz największe z nich to Morskie Oko i Wielki Staw Polski. 

Atrakcje i zabytki na terenie parku

W Tatrzańskim Parku Narodowym zdecydowanie nie ma czasu na nudy, obszar oferuje przyjemne spędzenie czasu na łonie natury nie tylko w sezonie letnim, ale również w zimowym! Turystyka piesza, rowerowa czy narciarska (skituring), snowboard lub narciarstwo — jest wiele możliwości do wyboru w zależności od sezonu. Dla spragnionych wrażeń istnieje opcja taternictwa jaskiniowego aż w 25 udostępnionych jaskiniach na obszarze parku. Wyznaczone rejony do wspinaczki pozwalają również na taternictwo powierzchniowe w okolicach Morskiego Oka, Doliny Pięciu Stawów czy Hali Gąsienicowej. 

 

Zdecydowanie warto odwiedzić wystawy Tatrzańskiego Parku Narodowego. W Lapidarium znaleźć można przestrzenną, geologiczną mapę Tatr, plenerowa wystawa „Podhalanie” ukazuje życie i kulturę mieszkańców Podhala, a Dróżniczówka dostępna jest dla zwiedzających, jednocześnie uchodząc za punkt informacyjny oraz sklep z pamiątkami. Bardzo ciekawym miejscem jest Jaszczurówka, która przyjęła rolę ośrodka czynnej ochrony płazów i gadów, będąc dawniej miejscem naturalnych źródeł zwanych cieplicami. 

Ciekawostki

• Symbolem TPN jest kozica, jedno z najbardziej rozpoznawalnych zwierząt występujących na obszarze parku,
• park wpisany jest na listę Rezerwatów Biosfery UNESCO,
• TPN zwraca uwagę na szczególną edukację związaną z wycieczkami górskimi, szanowania środowiska i ekologii,
• otulina parku wynosi 180,95 hektarów,
• najwyższy szczyt Tatr to Rysy, które mają aż 2499 metrów.

 

Gorczański Park Narodowy

Położony w województwie małopolskim, konkretnie w powiecie nowotarskim i limanowskim. Teren obiektu zajmuje 7 037 hektarów, obejmując jednocześnie pasmo górskie Gorców (szczyty Turbacza i Gorca). Nieodłączną częścią tamtejszego krajobrazu są polany gorczańskie, z których GPN znany jest najbardziej.

Historia parku

W 1927 roku na terenach Ludwika Wodzickiego, zgodnie z samym życzeniem właściciela, postanowiono utworzyć rezerwat w celu zachowania krajobrazu i ochrony tamtejszej przyrody. Rezerwat został nazwany po Władysławie Orkanie oraz obejmował 120 hektarów powierzchni. W następnych latach powstało wiele innych prywatnych rezerwatów (1935, 1948, 1950 i 1970 rok), a ten stworzony na ziemiach Ludwika Wodzickiego powiększał się. Ostatecznie park został oficjalnie utworzony w 1981 roku, z rekomendacji profesora Stefana Jarosza, który zaproponował objęcie terenu ochroną.

Fauna i flora

W Gorczańskim Parku Narodowym można odnaleźć 56 gatunków ssaków, z czego 13 z nich to gatunki drapieżne takie jak wilk, ryś czy niedźwiedź. Swoją dużą rolę mają również ssaki kopytne, występują między innymi: jelenie, sarny lub dziki. Łasicowate prezentuje jedynie 6 gatunków, wyszczególniając kuny leśne i domowe, borsuki, wydry, łasice oraz gronostaje. Zadomowiły się tam również nietoperze (14 gatunków), mniejsze gryzonie i rząd ryjówkokształtnych. Znajdujące się w Parku ptaki liczą aż 140 gatunków, 106 z nich jest odnotowane jako lęgowe — najczęściej występują tam: wróblowate, sikorki, muchołówki, drozdy, kosy i wiele, wiele więcej! W mniejszych ilościach zobaczyć można płazy, które są reprezentowane przez jedynie 8 gatunków, następnie figurują gady jedynie z 5 gatunkami oraz ryby występujące jedynie w liczbie 4 gatunków. Wiele zwierząt występujących na terenach Gorczańskiego Parku Narodowego trafiło do rejestru Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt.

 

Jeśli chodzi o faunę, w parku można wyszczególnić piętrowe zróżnicowanie roślin, które można podzielić na regiel dolny (od 600 do 1150 m n.p.m.) i regiel górny (powyżej 1150 m n.p.m.). Znalazły się tam ponad 900 gatunków roślin naczyniowych, 450 gatunków porostów oraz 116 gatunków wątrobowców. Większą część terenu zajmują zbiorowiska łąkowe, polany gorczańskie, które są charakterystyczne dla GPN. Powstały one między innymi przez użytkowanie pasterskie, będąc wydeptywanym i oskubywanym przez zwierzęta gospodarskie. Jednocześnie nowe gatunki roślin pojawiały się na tamtejszych obszarach przyniesione przez wiatr, inne zwierzęta lub człowieka — są to więc strefy wyjątkowe i unikalne. Wyróżnione zbiorowiska to: łąka mieczykowo-mietlicowa,  rajgrasowa, bliźniaczkowa (psiara), traworośla z wiechliną Poo, młaka kozłkowo, ostrożeniowa oraz borówczyska. 

Atrakcje i zabytki na terenie parku

Gorczański Park Narodowy obfity jest w przeróżne, udostępnione dla zwiedzających szlaki. Można je pokonać pieszo: turystyczne, spacerowe, edukacyjne czy nawet takie, które pozwalają na zabranie swojego psiego towarzysza! Oprócz tego jest szeroka oferta tras rowerowych (8 dostępnych) czy nawet skusić się można na ich pokonanie poprzez jazdę konną (7 ścieżek). W sezonie zimowym wyznaczane są także trasy dla osób parających się turystyką narciarską. Dodatkowo można wybrać się na wycieczki tematyczne, które pozwolą na zwiedzanie parku w sposób dostosowany do zainteresowań zwiedzającego.

 

Park chętnie angażuje się w organizowanie przeróżnych zajęć, warsztatów czy imprez na terenie GPN. W ofercie dostępne są zajęcia edukacyjne, można odwiedzić Ośrodek Edukacyjny, gdzie znajduje się wystawa i wyświetlane są filmy edukacyjne lub mogą tam być organizowane prelekcje. Zwiedzający zachęcani są również do odwiedzenia Parku Dworskiego hr. Wodzickich, Ogrodu roślin gorczańskich, Gajówki Mikołaja czy Papieżówki. 

Ciekawostki

• Symbolem parku jest salamandra plamista,
• park obejmuje 5 gmin: Mszana Dolna, Niedźwiedź, Kamienica, Nowy Targ, Ochotnica Dolna,
• obszar Parku jest zaliczany do składu Specjalnych Obszarów Ochrony Siedlisk Ostoja Gorczańska,
• jednym z najstarszych zabytków na terenie parku jest Kapliczka Bulandy, która ufundowana została przez lokalnego bacę Tomasza Chlipałę,
• na Hali Długiej kontynuowana jest tradycja wypasu owiec.

 

 

Pieniński Park Narodowy

Położony w województwie małopolskim, dokładnie w powiecie Nowy targ i terenach powiatów słowackich (Kieżmarok i Stara Lubowla). Usytuował się jako pierwszy park narodowy w Polsce, jednocześnie jest on jednym najmniejszych parków narodowych na terenach naszego kraju. Posiada jedynie 2 346 hektarów, niemniej jednak jest bardzo urodziwym terenem, który szczyci się spływem Dunajcem.

Historia parku

Pieniński Park Narodowy swój początek ma mniej więcej w 1921 roku, kiedy to profesor Władysław Szafer zaproponował i zauważył potrzebę ochrony Pienin. Postanowiono więc utworzyć na ziemi Stanisława Drohojowskiego rezerwat na wzgórzu zamkowym w Czorsztynie. Już w 1932 roku wydano rozporządzenie o utworzenie odpowiedniego rezerwatu w Pieninach, a rok później udało się uzgodnić wspólne obszary ochrony przyrody wraz z rządem Czechosłowacji. Dalsze losy chronionych obszarów były pod znakiem zapytania ze względów finansowych, ostatecznie jednak czechosłowacka część powstała w 1932 roku. Wraz z rozporządzeniem Rady Ministrów, już 1 stycznia 1955 roku utworzony został Pieniński Park Narodowy po stronie polskiej. 

Fauna i flora

Na terenach Pienińskiego Parku Narodowego znaleźć można zwierzęta typowe dla obszarów zalesionych, łącznie aż 61 gatunków ssaków. Wśród nich znajdziemy między innymi przedstawicieli gatunków drapieżnych (takie jak: rysie, niedźwiedzie, lisy, kuny czy wilki), rzędy parzystokopytnych (np. sarny, dziki), zajęczaki (np. zające szaraki) i gryzonie (np. wiewiórki, nornice rude, myszy). W Pieninach ptaki liczą sobie, mniej więcej, 188 gatunków. Aż 134 z nich składają lęgi na tamtejszych terenach, w szczególności są to ptaki leśne m.in. bocian czarny, muchołówka szara czy dzięcioły. Przesiadują tam również sowy, myszołowy, kuropatwy i przepiórki. Natomiast mniejszą liczbą mogą się pochwalić płazy oraz gady, reprezentowane przez kolejno 10 i 6 gatunków. Lepiej radzą sobie ryby, które występują w 17 gatunkach (najliczniejsze: świnka, brzana, kleń, lipień). Park szczyci się również swoimi bezkręgowcami, których na terenie jest ok. 6500 gatunków. Od skąposzczetów po mięczaki — znaleźć tam można całą gamę owadów.

 

Flora Pienińskiego Parku Narodowego cechuje się występowaniem 1100 gatunków roślin naczyniowych, wśród nich posiadając 2 endemity (pszonak i mniszek pieniński). Inne rośliny, jakie znajdą się na terenie parku to 400 gatunków glonów oraz porostów, 230 gatunków mchów, 550 gatunków grzybów kapeluszowych, a także 167 gatunków roślin górskich. Łąki odgrywają ważną rolę na tym obszarze, tworząc unikalne zbiorowiska roślinne, które dały dom wielu mniejszym ssakom oraz owadom. Wyróżnia się także murawy naskalne i bogate lasy. Park wyróżnia duża ilość grzybów, których naliczono około 830 gatunków.

Atrakcje i zabytki na terenie parku

Szlaki udostępnione dla zwiedzających nadają się idealnie na wycieczki nie tylko piesze (11 oznakowanych szlaków), ale i rowerowe (2 oznakowane szlaki). Dodatkowo dostępnych jest 5 tras turystycznych:

• Zamek w Czorsztynie
• Sokolica ze Szczawnicy (z przeprawą)
• Sokolica, Pieninki z Krościenka nad Dunajcem — pętla
• Trzy Korony z Krościenka nad Dunajcem — pętla
• Trzy Korony ze Sromowiec Niżnych — pętla

Rowerzyści mają natomiast udostępnione dwa szlaki, pokrywające się z pieszymi. W okresie zimowym zadowoleni będą również narciarze, którzy mogą podróżować praktycznie wszystkimi trasami. Park szczyci się również atrakcjami wodnymi! Jedną z największych atrakcji jest Dunajec, znajdujący się na terenach Pienińskiego Parku Narodowego. Rzeka pozwala na przepłynięcie szlaku wodnego przy pomocy pontonów oraz kajaków, oprócz tego można się zdecydować na tradycyjny spływ łodziami flisackimi.

 

Poza standardowymi aktywnościami, jakie można wykonać w parku, możliwe są odwiedziny wystawy oraz pawilonów edukacyjnych. Chętnie promowana jest wystawa przyrodnicza w Krościenku, prezentując makietę Pienin jednocześnie ucząc o ochronie przyrody, geologii czy etnografii. Natomiast pawilonów jest 4 (Czorsztyn, Szczawnica, Sromowce Niżne i Wyższe), znajdują się tam makiety, materiały edukacyjne i wystawy, które przybliżą zwiedzającym ekosystem Pienin.

Ciekawostki

• Symbolem PPN jest szczyt o nazwie Trzy Korony, a u jego podnóża widoczna jest rzeka Dunajec,
• Płazy w Pienińskim Parku Narodowym zostały objęte specjalną ochroną,
• Na terenie parku trwa specjalny program, który ma na celu ochronę motyla Niepylaka Apollo,
• Dunajec dzieli pas górski Pieniny na części: Pieniny Spiskie, Pieniny Właściwe i Małe Pieniny 

 

Bibliografia

Ochrona przyrody

1. Zintegrowana Platforma Edukacyjna, https://zpe.gov.pl/a/formy-ochrony-przyrody-w-polsce/DPjHm6d1y 
2. Wikipedia, https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Ochrona_przyrody_w_Polsce  

Ojcowski Park Narodowy:

1. Ojcowski Park Narodowy, https://opn.gov.pl/ 
2. Wikipedia, https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Ojcowski_Park_Narodowy 
3. Polska Travel, https://www.polska.travel/ojcowski-park-narodowy/ 

Babiogórski Park Narodowy 

1. Babiogórski Park Narodowy, https://bgpn.gov.pl 
2. Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Babiogórski_Park_Narodowy 
3. Polska Travel, https://www.polska.travel/babiogorski-park-narodowy/ 

Tatrzański Park Narodowy

1. Tatrzański Park Narodowy, https://tpn.gov.pl/ 
2. Wikipedia, https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Tatrza%C5%84ski_Park_Narodowy_(Polska) 
3. Polska Travel, https://www.polska.travel/tatrzanski-park-narodowy/ 

Gorczański Park Narodowy

1. Gorczański Park Narodowy, https://gpn.gov.pl/ 
2. Wikipedia, https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Gorcza%C5%84ski_Park_Narodowy 
3. Polska Travel, https://www.polska.travel/gorczanski-park-narodowy/ 

Pieniński Park Narodowy

1. Pieniński Park Narodowy, https://piepn.gov.pl/ 
2. Wikipedia, https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Pieni%C5%84ski_Park_Narodowy 
3. Polska Travel, https://www.polska.travel/pieninski-park-narodowy/ 

Ciekawostki

1. Ciekawostki online, https://ciekawostki.online
2. Trzy Korony, https://www.trzykorony.pl/atrakcje-pienin/pieninski-park-narodowy-wszystko-co-warto-wiedziec