Produkty regionalne Małopolski
W Małopolsce, jak wszędzie, produktów regionalnych mamy pod dostatkiem. Ich niepowtarzalny smak i tradycyjne receptury od lat zachwycają podniebienia zarówno dużych, jak i małych smakoszy – z kraju i zagranicy. Aby ułatwić wam ich poszukiwanie i zadowolić wasze podniebienia, stworzyliśmy Małopolską mapę produktów regionalnych. To prawdziwa kulinarna gratka!
Rozpoczynając podróż, docieramy do Krakowa – królestwa pieczywa. Kto nie słyszał o słynnych krakowskich obwarzankach, niech pierwszy rzuci kamieniem! Początki obwarzanka sięgają średniowiecza, a jego historia ma królewski akcent. W 1496 roku król Jan Olbracht nadał krakowskim piekarzom wyłączne prawo do produkcji i sprzedaży obwarzanków, co zapewniło im wyjątkowy charakter i prestiż. Dziś autentyczne krakowskie obwarzanki można rozpoznać po certyfikacie „Chronionego Oznaczenia Geograficznego”.
Kolejnym słynnym wypiekiem Krakowa jest chleb prądnicki – ciemne pieczywo na zakwasie żytnim. Nazwa pochodzi od dawnych wsi Prądnik Czerwony i Prądnik Biały, leżących nad rzeką Prądnik. Choć obecnie są to dzielnice Krakowa, tradycja wypieku prądnickiego chleba trwa nieprzerwanie.
Nie opuszczając powiatu krakowskiego, trafiamy do Liszek i Czernichowa, gdzie produkuje się jedną z najpopularniejszych kiełbas w Polsce – kiełbasę lisiecką. Wytwarzana jest z wysokiej jakości mięsa wieprzowego, z dodatkiem przypraw i ziół, a jej wyjątkowy smak pochodzi z unikalnego procesu wędzenia, którego tajniki znają tylko doświadczeni rzemieślnicy.
Inną znaną małopolską kiełbasą jest kiełbasa piaszczańska. Jej nazwa pochodzi od dawnej wsi Piaski Wielkie, która dziś jest jedną z dzielnic Krakowa, a kiedyś zasłynęła z produkcji tego przysmaku. Kiełbasa piaszczańska swój wyjątkowy smak zawdzięcza wysokiej jakości mięsu, marynowaniu w specjalnym ziołowym wywarze oraz tradycyjnemu wędzeniu.
Wędrując na zachód, znajdziemy się w Zatorze. Choć wielu turystom kojarzy się z parkiem rozrywki, warto tam spróbować słynnego karpia zatorskiego. Jego walory smakowe były cenione już w średniowieczu przez polskich królów, dlatego nazywany jest królewskim. Karp zatorski to hybryda powstała z krzyżówki pięciu czystych linii: polskiej (zatorskiej), węgierskiej, jugosłowiańskiej, gołyskiej i izraelskiej. Jakość ryby wynika z naturalnych warunków środowiskowych oraz techniki chowu i hodowli.
Będąc w okolicy Karpat warto zwrócić uwagę na charakterystyczny dla tego rejonu wachlarz serów owczych. Jednym z nich jest bundz – delikatny ser przypominający włoską mozzarellę o łagodnym, maślanym smaku. Kolejny podhalański ser uważany za regionalny przysmak to bryndza. Jej intensywny smak i zwarta konsystencja zadowolą nie tylko góralskie podniebienia.
Chlubą regionu są oscypki, słone serki o wrzecionowatym kształcie i brązowawym kolorze. Dla miłośników łagodniejszych smaków powstała też lżejsza, biała wersja. Z resztek, których nie wystarczy na wyrób oscypków powstają redykołki. To malutkie serki rozdawane dzieciom i kobietom przez baców w okresie „redykania się” czyli powrotu owiec z wypasu. Obecnie są najpopularniejszą przekąską turystów.
Sery to nie jedyny regionalny produkt Karpat. W regionie pozyskuje się także słynną jagnięcinę podhalańską, cenioną za wyjątkową soczystość i miękkość. Jej najbardziej charakterystyczną cechą jest smak, który przypomina dziczyznę, a szczególnie sarninę.
Gmina Łącko, położona w powiecie nowosądeckim, słynie ze swoich jabłek. Określenie „jabłka łąckie” jest zarezerwowane dla wybranych odmian pochodzących z Kotliny Łąckiej. Charakteryzują się one wysoką kwasowością, soczystością i intensywnym aromatem, co zawdzięczają unikalnym warunkom atmosferycznym regionu.
Najbardziej znaną, występującą wyłącznie w Małopolsce preparowaną śliwką jest suska sechlońska. Nazwa ta pochodzi od połączenia dwóch słów – gwarowego „suska”, czyli podsuszonej i podwędzonej śliwki, oraz „sechlońska”, od nazwy miejscowości Sechna, słynącej z jej wytwarzania. Suska sechlońska jest lekko słodka, z delikatnym posmakiem i aromatem wędzenia.
Wybierając się w okolice Doliny Dunajca, warto pamiętać, że to nie tylko jeden z najpiękniejszych terenów turystycznych w Polsce, ale również obszar szczególnie sprzyjający uprawie fasoli. Najbardziej znaną odmianą jest Piękny Jaś. Fasola Piękny Jaś z Doliny Dunajca ma delikatnie słodki smak i wyjątkowo miękką konsystencję. Dzięki wysokiej zawartości magnezu w glebie zawiera go więcej niż odmiany uprawiane w innych regionach. Dodatkowo, jej cienka skórka sprawia, że gotuje się o 10 minut krócej niż inne „jasie”.
Bibliografia:
Obwarzanek krakowski: https://www.niesamowitapolska.eu/obwarzanek-krakowski
Chleb prądnicki: https://www.polskasmakuje.pl/europejski-system-oznaczen/chog/chleb-pradnicki/
Kiełbasa lisiecka: https://nomart.pl/wordpress/domowa-kielbasa-lisiecka/
Kiełbasa piaszczańska: https://www.polskasmakuje.pl/europejski-system-oznaczen/chog/kielbasa-piaszczanska/
Karp zatorski: https://zator24.pl/ciekawostki/karp-zatorski-czyli-krolewski-dlaczego-jest-taki-wyjatkowy
Oscypki: https://www.smak.malopolska.pl/oscypek-tradycyjny-podhalanski-ser/
Bundz: https://schroniskobukowina.pl/blog/czym-jest-bundz-jak-powstaje-i-do-czego-uzyc-owczy-bunc-goralski
Bryndza: https://serygoralskie.pl/bryndza.htm
Redykołka: https://www.polskasmakuje.pl/europejski-system-oznaczen/chnp/redykolka/
Jagnięcina podhalańska: https://www.paczkaodrolnika.pl/news/270/Jagniecina-podhalanska
Jabłka łąckie: https://www.polskasmakuje.pl/europejski-system-oznaczen/chog/jablka-lackie/
Suska sechlońska: https://www.suskasechlonska.pl/
Piękny Jas z Doliny Dunajca: https://www.polskasmakuje.pl/europejski-system-oznaczen/chnp/fasola-jas/