Olkusz to miasto położone w województwie małopolskim na Wyżynie Olkuskiej, w pobliżu którego przepływa rzeka Baba.

Miasto ma długą historię i pojawiło się już w średniowieczu, ponieważ odkryto tu złoża srebra. Olkusz zaczął się aktywnie rozwijać dopiero w XIV wieku, kiedy wokół miasta wzniesiono mury obronne. Niestety rozwój miasta nie trwał długo i nastąpił po dużej liczbie wypadków, takich jak najazd tatarski i potop szwedzki. Przez miasto przeszło wiele pożarów, które zniszczyły znaczną część miasta. Kopalnie zostały zniszczone. Miasto podupadło przez kolejne kilka stuleci, aż do przywrócenia kopalń w XIX wieku i odkrycia złóż cynku. Metamorfozy miasta trwały aż do XXI wieku.

Ciekawostki: 

• Zamek Rabsztyn 

Ten gotycki zamek został zbudowany w XIII wieku i służył jako twierdza królewska. Strzegł granic z Czechami i szlaku handlowego. Niestety, do dziś pozostały po nim jedynie ruiny. Ale nawet dziś wygląda majestatycznie, ponieważ został częściowo odrestaurowany i oczyszczony z gruzu.

Zamek Rabsztyn, Autorstwa Przemasban - Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=21710743 [dostęp: 18.07.24]

• Pustynia Błędowska 

Trudno w to uwierzyć, ale niedaleko Olkusza znajduje się największa pustynia w Polsce. Jest wyjątkowa nawet w skali całej Europy, gdyż przepływa przez nią rzeka.

Pustynia Błędowska, Autorstwa Manfred Rackelhuhn - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=10958417 [dostęp: 18.07.24] 

• Rynek w Olkuszu

Rynek w Olkuszu to niesamowite miejsce, gdzie można spacerować nie tylko na powierzchni, ale także pod ziemią! Dokładnie! Pod rynkiem odkryto podziemia, które można zwiedzać i poznawać rzemiosło wydobywania srebra, cyny i cynku. Na rynku odnaleziono także ślady dawnego ratusza, który częściowo odrestaurowano.

Rynek w Olkuszu, Autorstwa Nieznany - Biblioteka Narodowa, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=98856131 [dostęp: 18.07.24]

• Bazylika św. Andrzeja Apostoła 

Ołtarz tego kościoła został zbudowany w XIII wieku, a następnie wokół niego powstał sam kościół. Z biegiem czasu budowano różne kaplice, a kościół rósł. W XIX wieku kościół częściowo spłonął, zniszczeniu uległa dzwonnica, którą później odbudowano i odrestaurowano.

Bazylika św. Andrzeja Apostoła, Autorstwa Kraków - moje miasto - Praca własna, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=29001267 [dostęp: 18.07.24]

• Stary Olkusz

Co ciekawe, nawet w XIII wieku Olkusz nie znajdował się tam, gdzie jest obecnie. Był w trochę innym miejscu. Jeśli dzisiaj przyjechano by w to miejsce, można zobaczyć ruiny starych kamiennych domów, które uległy zniszczeniu podczas najazdu tatarskiego. Postanowiono nie odbudowywać osady, lecz po prostu przenieść ją bliżej rzeki.

Zdjęcie: Stary Olkusz, Autorstwa Tadeusz Żurek (https://olkusz.naszemiasto.pl/stary-olkusz-zarasta-chaszczami-a-to-dziedzictwo-miasta/ga/c15-7837366/zd/55223622) [dostęp: 18.07.24]

Źródła i grafiki: 

Wikipedia, hasła Olkusz (https://pl.wikipedia.org/wiki/Olkusz) [dostęp: 18.07.24], 

Rynek w Olkuszu (https://pl.wikipedia.org/wiki/Rynek_w_Olkuszu) [dostęp: 18.07.24],  

Bazylika kolegiacka św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu  (https://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylika_kolegiacka_św._Andrzeja_Apostoła_w_Olkuszu) [dostęp: 18.07.24]

Polskie Szlaki.pl, Olkusz. Atrakcje które warto zwiedzić (https://www.polskieszlaki.pl/olkusz-atrakcje/) [dostęp: 18.07.24]

Olkuski Przegląd, Olgerd Dziechciarz, Stary Olkusz (https://przeglad.olkuski.pl/stary-olkusz/) [dostęp: 18.07.24]