Maria Pawlikowska-Jasnorzewska

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska
Opracowała Kinga Wojnicka
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska przyszła na świat 24 listopada 1891 r. w Krakowie, zmarła 9 listopada 1945 r. w Manchesterze. Tworzyła w dwudziestoleciu międzywojennym. Pisarka, poetka i malarka.
Młodość
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska urodziła się w domu Kossaków - była córką malarza Wojciecha. Bliscy często nazywali ją Linką. Maria, podobnie jak jej rodzeństwo Jerzy i Magdalena, oddziczyła po ojcu talent i zamiłowanie do sztuki.
Jej rodzina dała światu jednych z najsłynniejszych malarzy przedstawiających sceny batalistyczne. Malarskie tradycje wprowadził do rodziny dziadek Marii - Juliusz. Kontynuował ojciec Marii. Brat dziewczyny, Jerzy, poszedł w ślady ojca. Jednak ona i jej siostra obudziły w sobie również talent literacki. Magdalena publikowała pod pseudonimem (Samozwaniec). Krakowski dom rodzinny Kossaków był centrum artystycznego życia towarzyskiego tamtych czasów. Bywali w nim Sienkiewicz, Lutosławski czy Paderewski. Jako dziewczynka, Maria uczyła się w domu, później zapisała się, jako wolny słuchacz, na ASP w Krakowie.
Portret artystki wykonany przez Wojciecha Kossaka
Działalność artystyczna
Liczne podróże oraz znajomość kultury włoskiej, tureckiej, czy francuskiej znacząco wpłynęły na twórczość artystki. Pawlikowska chętnie malowała akwarelami. Swoje rysunki wystawiała na sprzedaż. Pierwsze wystawy prac Marii odbyły się już w 1915 r. Malarstwu poświęciła kilka następnych lat. Tworzyła rysunki pełne baśniowych motywów i symboli - nie zawsze zrozumiałych i łatwych do odczytania. Chętnie rysowała też scenki rodzajowe z życia codziennego. Jednym z jej najbardziej znanych dzieł malarskich jest autoportret, który powstał ok. 1920 r. Debiutowała na łamach Skamandra w 1922 r. Niedługo później ukazał się tomik jej wierszy zatytułowany Niebieskie migdały. Scenicznie debiutowała sztuką Szofer Archibald.
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska była uznawana za wszechstronną artystkę, chętnie pisała komedie, ale nie bała się trudnych i kontrowersyjnych tematów, takich jak aborcja. Jej poezja doczekała się licznych interpretacji scenicznych. Wiersze Pawlikowskiej śpiewali między innymi Ewa Demarczyk, Czesław Niemen, czy Krystyna Janda. W 1937 r. artystka otrzymała Literacką Nagrodę Miasta Krakowa. Dwa lata później wystawiła swoją głośną sztukę Baba-Dziwo, w której pozwoliła sobie na otwartą krytykę hitlerowskiej polityki. Wojnę spędziła we Francji i Anglii. W tym czasie współpracowała z Wiadomościami Polskimi, Politycznymi i Literackimi, Polską Walczącą i Nową Polską. Znana jest głównie z twórczości pisarskiej i poetyckiej, była też jednak wyjątkowo uzdolnioną malarką.
Fotografia Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej
Życie prywatne
Maria wychodziła za mąż trzy razy. Jej pierwszym partnerem był oficer austriacki Władysław Bzowski, którego poślubiła w 1915 r. Małżeństwo przetrwało do 1919 r., kiedy unieważnił je Kościół. Niespełna trzy miesiące później Maria wzięła ślub z Janem Gwalbertem Pawlikowskim, którego poznała już 1916 r., z którym łączyło ją potajemne uczucie. Zaraz po ślubie para przeniosła się do Zakopanego i zamieszkała w Willi pod Jedlami.
Pawlikowski miał jednak romans z tancerką Valérie Konchinsky. Był to jeden z powodów do unieważnienia małżeństwa przez Sąd Najwyższy w 1929 r. Jej ostatnim mężem był oficer lotnictwa Stefan Jasnorzewski, którego poślubiła w 1931 r. Mężczyzna starszy od niej o 10 lat, przez rodzinę Kossaków nazywany był Lotkiem.
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska zachorowała na raka szyjki macicy, szybko pojawiły się przerzuty do kości. Mimo dwóch operacji artystka zmarła 9 lipca 1945 r. w szpitalu w Manchesterze. Do końca towarzyszył jej mąż. Losy Marii zostały spisane przez jej siostrę w książkach Maria i Magdalena oraz Zalotnica niebieska.
Kolorowanka wykonana na podstawie autoportretu Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej
Kolorowanka do pobrania dostępna pod linkiem: https://kulturalniplus.pl/ccoloringbook/25
Link do odstresowanek: https://kulturalniplus.pl/dzieci-mlodziez/odstresowanki
Źródła wykorzystanych grafik:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Maria_Pawlikowska-Jasnorzewska#/media/Plik:Maria_Pawlikowska-Jasnorzewska-NAC1-K-1734-1.jpg
https://pl.wikipedia.org/wiki/Maria_Pawlikowska-Jasnorzewska#/media/Plik:PL_Wojciech_Kossak_Maria_Pawlikowska.jpeg
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?search=Maria+Pawlikowska-Jasnorzewska&title=Special:MediaSearch&fulltext=Szukaj+&type=image