Jaki znak twój? Wierszyki na dalsze 100 lat niepodległości / Autor: Michał Rusinek / Ilustracje: Joanna Rusinek / Wydawnictwo: Znak Emotikon

Recenzja: Maria Michalska



Jaki znak twój? Wierszyki na dalsze 100 lat niepodległości to próba udzielenia nowych odpowiedzi na pytania, które Władysław Bełza zadał przed wiekiem w znanym Katechizmie polskim („Kto ty jesteś? Polak mały…”). Michał Rusinek słusznie zauważa potrzebę uwspółcześnienia strof, które w dzieciństwie recytowało już kilka pokoleń Polaków: w ciągu ponad stu lat świat, a Polska wraz z nim, zmienił się nie do poznania. Bardziej skomplikowana, odmieniona przez rozmaite wydarzenia historyczne rzeczywistość wymaga złożonych, dłuższych wypowiedzi, autor zapewnia więc nam szereg zróżnicowanych pod względem rytmu i rymów wierszyków, z których każdy porusza inną, istotną kwestię. Aktualizując patriotyczne przesłanie, Rusinek zwraca uwagę na wartości takie jak otwartość, gościnność czy tolerancja; proponuje patriotyzm codzienny, pozbawiony patosu. Każdy obywatel to „współgospodarz naszego kraju”, już w młodym wieku odpowiedzialny za może dość drobne, ale istotne sprawy. Powinien myśleć już nie o złożeniu ofiary z własnego życia, ale raczej o pomocy kolegom, kasowaniu biletów czy dbaniu o okoliczne zwierzęta. To, czym naprawdę może przysłużyć się ojczyźnie, to jego charakter i umiejętności, zdobyte dzięki sumiennej edukacji.

 

 

Pisanie dzisiaj o patriotyzmie – zwłaszcza dla dzieci – jest zadaniem trudnym. W utworze Bełzy odpowiedzi to krótkie wypowiedzenia, proste i jednoznaczne. U Rusinka są to osobne rymowanki, które często nie tyle odpowiadają na zadane pytania, co raczej prowokują do przemyśleń na zadany temat. Jest to zarazem zaleta i wada: młodsi czytelnicy mogą poczuć się nieco skonfundowani, kiedy na pytanie „Czym zdobyta?” pada odpowiedź „A do czego służy pamięć?”, uzupełniona dalej o rozważania – cenne skądinąd – na temat historii „małej i wielkiej”. Podobnie jest w przypadku pytania „Czy ją kochasz?”, które staje się pretekstem do pochwały języka polskiego. Samo poruszenie takich kwestii jest jednak bezsprzecznie wartościowe. Wierszyk o polszczyźnie pomoże dziecku docenić jej piękno zarówno w jego wizualnym, jak i dźwiękowym wymiarze,  a zwrócenie uwagi na rolę pamięci jest cenną lekcją na przyszłość – utwór uświadamia, że dzięki znajomości historii można uniknąć wielu potencjalnych błędów. Rusinek dba także o dostosowanie realiów do dzisiejszego świata: w rymowance Jaki znak twój? nawiązuje do świata mediów społecznościowych.

 

 

 

Warto zwrócić uwagę na język, jakim posługuje się autor – wierszyki (pomimo tego, że często poruszają niełatwe tematy) są napisane prostą, piękną polszczyzną, a przy tym niepozbawione humoru. Cały cykl jest zróżnicowany: w niektórych rymowankach wypowiada się chłopiec, w innych – dziewczynka, możemy więc być pewni, że nikt nie poczuje się pominięty. Całość uzupełniają świetne ilustracje Joanny Rusinek – pogodne i namalowane z dużą dozą wrażliwości.

 

 

 

Jaki znak twój? Wierszyki na dalsze 100 lat niepodległości to ciekawa i wartościowa propozycja nie tylko dla dzieci, ale i dla rodziców. Wizja patriotyzmu, którą sugeruje autor, jest dopasowana do współczesności. Rusinek pokazuje, że o szacunku do symboli czy historii można pisać bez patosu, a miłość do ojczyzny powinna objawiać się przede wszystkim poprzez wywiązywanie się z obywatelskich obowiązków i – zwyczajnie – bycie dobrym, otwartym  człowiekiem.